In een Eikenbeukenbos op een helling waar de zon bijna nooit komt, hoog boven de rivier Dordogne, zijn een paar kleine verticale rotswanden. Hier, op de kalksteen, groeit dit kleine varentje.
Het is duidelijk een Steenbreekvaren (Asplenium trichomanes), maar welke? In de Dordogne komen drie ondersoorten voor, en deze hier lijkt daar niet bij te horen.
In het algemmeen groeien Steenbreekvarens, inderdaad, op steen. Soms op muurtjes, maar ook op rotswanden zoals hier. Ze hebben allemaal lange bladen met een donkerbtuin gekleurde bladsteel met aan weerszijden kleine groene enkelvoudige deelblaadjes.
Dit is de meest algemene ondersoort van de Steenbreekvarens: Asplenium trichomanes subsp. quadrivalens. Hij heeft lange smalle bladen die geleidelijk smaller worden naar de top toe, met ovale deelblaadjes die nauwelijks getand zijn en regelmatig van vorm.
De ondersoort hieronder komt vooral voor op verticale kalksteenwanden die wat overhangen, zoals bij de ingang van grotten.
Deze Steenbreekvaren 'met dikke bladsteel' (Asplenium trichomanes subsp.
pachyrachis) is veel zeldzamer, geen wonder want het soort kalksteenwanden dat hij nodig heeft vind je zelfs in de Pétigord niet overal. Hij is een stuk kleiner en de bladen lijken wel tegen de rots geplakt. De deelblaadjes overlappen elkaar een beetje.
Maar deze varen dan? Hij lijkt er een beetje op, maar.....
Hij heeft langwerpige deelblaadjes die nauwelijks overlappen en die gelobd zijn als kleine handjes. Het deelblaadje aan de top van elk blad is minstens twee keer zo groot als de andere. De bladen lijken niet geplakt maar komen los van de ondergrond, en ze zijn overal even breed. Hij lijkt niet op één van de Dordogne-ondersoorten, hij lijkt meer op een ondersoort uit de Alpen. Onwaarschijnlijk dat die hier voorkomt...
Wat meer is, als je een blad omkeert (zoals in de foto hieronder) zie je dat er niet veel sporenhoopjes zijn. Dat zijn structuren met een witachtig 'dekseltje' waaronder zich de sporangia, hier zwarte puntjes, ontwikkelen. Zitten er vruchtbare sporen in de sporangia? Om dat te zien heb je een microscoop nodig.
Als de plant onvruchtbaar is, is het misschien een hybride. We weten niet genoeg van Steenbreekvarens en hoe de verschillende ondersoorten te onderscheiden zijn om daar met zekerheid iets over te zeggen. Het zijj kleine niet erg opvallende plantjes die nogal op elkaar lijken en die vaak op moeilijk toegankelijke plekken groeien. Niet eenvoudig voor de botanisten.