Verrassing! Een Spiegelorchis (Ophrys speculum) in de Perigordijnse regen! IJsvogelblauw, zonnebloemgeel, chocoladebruin...
Hoewel... een beetje een verzopen hond.
Dit kleine orchideetje met felle kleuren groeit normaal gesproken in Portugal, Marokko, Lybie of andere streken ver ten zuiden van Frankrijk. Hij is bijna nooit te vinden in deze streken, in de Dordogne misschien drie planten per jaar in het hele departement. Zoals veel ophrysen heeft hij een insect dat hem bestuift nodig, in dit geval de wesp Dasycolia ciliata. De Spiegelorchis scheidt stoffen uit die erg lijken op de feromonen van deze wesp, en de onderlip met zijn felle kleuren en harige rand lijkt sprekend op een vrouwtjeswesp Dasycolia. De Spiegelorchis doet wat hij kan om een mannetjes Dasycolia te lokken, die dan moet proberen de liefde te bedrijven met de bloem teneinde het stuifmeel te kunnen vervoeren naar een volgende bloem.
Alleeen, het werkt niet! Dasycolia ciliata komt niet voor in Frankrijk.
Desondanks wordt de Spiegelorchis soms gevonden in Frankrijk. Hoe kan dat? Goede vraag. Een paar mogelijke antwoorden.
(1)
Het zaad van de Spiegelorchis is hier aangekomen met modderige wandelschoenen of autobanden van iemand die zijn vakantie heeft doorgebracht in het Middellandse Zeegebied ten tijde van de zaadrijping. Dat is mogelijk, dat kan gebeuren, maar voor dit exemplaar is het erg onwaarschijnlijk.
(2)
Het zaad is overgebracht met de wind; met luchtstromen hoog in de atmosfeer. Dat is niet onmogelijk, het zaad van orchideeën is licht als stof.
(3)
De Dasycolia komt naar het noorden tot in Frankrijk zonder ooit te zijn waargenomen, misschien als gevolg van de opwarming van de aarde. Of de Spiegelorchis heeft een andere bestuiver gevonden. In theorie is dit mogelijk, maar dan zou men hier ook zaaddragende planten moeten vinden, en dat is niet het geval.
In feite zijn de planten die men hier vindt altijd alleen, en dat wijst erop dat ze geen zaad om zich heen verspreiden en zich niet voortplanten.
Dus het meest waarschijnlijk is dat elke plant voortkomt uit een zaadje dat van ver komt en in geschikte grond is gevallen.
Wel, de Spiegelorchis houdt van warme en droge kalkgraslanden en door de klimaatverandering worden meer franse kalkgraslanden geschikt. Dus, misschien gaan we dit kleine orchideetje vaker zien. En wie weet, misschien gaat zijn bestuiver ook verhuizen naar het noorden. Dat is afwachten.
